Terug bij af

Toen eind jaren ’50 van de vorige eeuw aardgas werd gevonden in Slochteren was de euforie groot. Het was het begin van een enorme welvaart voor het hele land (behalve voor Groningen) en het einde van het slepen met kolen om je huis warm te houden. Ik heb het nog meegemaakt, met het hele gezin om de kolenkachel zitten, de enige warmtebron in ons huis.

Nu maak ik weer een energietransitie mee. We moeten stoppen met aardgas en overgaan naar duurzame energiebronnen. Dat de winning van aardgas is uitgelopen op een ramp voor de bewoners van Groningen is inmiddels algemeen bekend. Dat dit nooit meer mag gebeuren is klip en klaar.

waterstof

Tot mijn verbijstering denken de Groningse provinciebestuurders daar anders over. Euforisch zijn ze over de komst van een groene waterstoffabriek op zee, boven de Waddeneilanden. Met een pijplijn naar Groningen. ‘Wij zien dit als het nieuwe Groningse goud dat groen, gezond en niet bedreigend is’, zegt gedeputeerde IJzebrand Rijzebol.

Daar gaan we weer. Riepen ze in 1960 ook niet zoiets? Nou, dat hebben we geweten. Waterstof niet bedreigend en de ammoniak die erbij gebruikt wordt ook niet? Ammehoela. Lees dit rapport van TNO er maar op na:

“Naast een grote belasting van de infrastructuur en verhoging van risico’s trekt transport van gevaarlijke stoffen, zoals waterstof en ammoniak, een grote wissel op stedelijke ontwikkeling in de buurt van spoor, water en wegen, omdat de potentiële effecten van een incident heel ver kunnen reiken”. (onderstreping door mij)

Hebben de provinciale bestuurders dan echt niets geleerd van de aardgasramp?

Draai de gaskraan vandaag nog dicht

Krokodillentranen biggelden over de wangen van topambtenaren, politici en al die gasjongens en -meisjes die Groningen de vernieling in hebben geholpen. Ze hadden thuis voor de spiegel geoefend, met hun partner als coach. “Ja, Eric, goed zo. Kijk maar heel verdrietig en pink een traan weg uit je linker ooghoek. Zo kom je heel berouwvol over bij je verhoor door de enquêtecommissie gaswinning”.

Een onverwacht eerlijk antwoord kwam van een ExxonMobil bestuurder: “Hebt u ooit wel eens aan de bewoners gedacht?” ‘Nee, ik hield me alleen bezig met winstmaximalisatie‘. Duidelijke taal, onze veiligheid stond niet voorop. Dat wisten we natuurlijk al, we maakten het al jaren mee. Maar om het zo bevestigd te zien, komt hard aan.

We zijn in Groningen het vertrouwen in de overheid kwijt. Ze hebben het gas onder onze voeten weggehaald en er duizend aardbevingen voor teruggegeven. Het eindrapport van de enquêtecommissie zal aan ons wantrouwen niets veranderen. Het is goed dat de waarheid nu boven tafel is (al ligt er vast nog wel wat onder het tapijt), maar we wonen nog altijd in de onveiligste provincie van Nederland.

foto pixabay

We trekken het niet langer, er moet iets gebeuren. De gaskraan moet nu dicht. Niet in 2023 of 2024 maar vandaag nog, potdicht zodat hij nooit meer open kan. Ook niet als de hele wereld om Gronings gas smeekt. Bescherm ons tegen de dreiging van nog zwaardere aardbevingen, instortende huizen en doden.

De grond onder onze voeten zal nog jaren beven. Maar dan weten we dat het de laatste stuiptrekkingen van 60 jaar gaswinning zijn.

De baten gaan voor de bevingen

Week 2 van de Parlementaire Enquête Gaswinning was de week van de handen. Achter de verhoortafel zag ik pratende handen, zwetende handen, verklarende handen, verontschuldigende handen, wijzende handen en zenuwachtige handen.

Week 2 was ook de week van de waarheid die eindelijk boven tafel kwam. In Groningen wisten we het al, maar nu weet het hele land het. Onder ede verklaarden de eigenaren van de zwetende, wijzende en zenuwachtige handen dat bij de gaswinning de aardgasbaten áltijd voorop gestaan hebben. Ook na de zware beving in Huizinge in 2012, ook na de meer dan honderd bevingen in 2013. Trots als een kind vertelde GertJan Lankhorst, CEO van Gasterra, dat hij een bonus van 30% verdiend had omdat hij zoveel gas verkocht had.

Week 3 wordt de week van minister Henk Kamp. Hij is politiek verantwoordelijk voor de ongekende verhoging van de gaswinning in 2013. Volgens hem was dit nodig om ‘de bejaarden in Limburg niet in de kou te laten zitten’. Tja, dat wil niemand op zijn geweten hebben natuurlijk, dus toe maar. Deze week bleek het heel anders te zitten. De staatskas moest gespekt en Kamp heeft de gaskraan wijd open gezet. Daarmee willens en wetens onze veiligheid op het spel zettend.

Vrijdag 9 september om 13.30 uur wordt Henk Kamp verhoord door de enquêtecommissie. Live te volgen via de livestream van de Tweede Kamer.

Let vooral op zijn handen.

Waarom onze veiligheid niet afgepakt mag worden

Er zijn een heleboel redenen waarom de gaskraan dicht moet, ook al denken een heleboel mensen daar anders over. De belangrijkste reden voor mij is dat door de toezegging van de overheid de gaskraan in oktober 2022 te sluiten, we eindelijk uitzicht hebben gekregen op een veiliger toekomst. Niet gelijk al, want de grond heeft tijd nodig om tot rust te komen, maar toch wel binnen afzienbare tijd. Op die afbouw van de gaswinning is al geanticipeerd, bijvoorbeeld door huizen lichter te versterken dan eerder berekend was.

Door de energie-onrust in de wereld als gevolg van de inval van Rusland in de Oekraïne, dreigt een ommekeer. De overheid zinspeelt al een tijdje op een eventuele, alleen in bijzondere omstandigheden, liever niet maar eventueel wel, verder opendraaien van de gaskraan. Met als direct gevolg dat onze veiligheid opnieuw in het geding komt en het risico op zwaardere aardbevingen groter wordt. En onze huizen opnieuw doorgerekend moeten worden en zo nodig extra versterkt.

Houdt het dan nooit op, vraag ik me soms wanhopig af. Kan ik net een beetje rustiger slapen in mijn net versterkte huis, begint de ellende opnieuw. Zou de overheid werkelijk onze beloofde veiligheid weer afpakken en is het misschien toch de spreekwoordelijke wortel voor onze neus geweest?

Buigt de overheid voor de druk en de roep om meer Gronings gas en maakt het daarmee de Shells, ExxonMobils en andere fossiele energiereuzen van de wereld nog rijker en Groningen armer en onveiliger, dan hoop ik dat Robin Hood weigert hier de boodschapper van te zijn.

Cartoon: Kim Warp

Tochtig, onveilig, maar nog bewoonbaar

Mijn oog valt op een bericht op RTVNoord: Sloop Delfzijlster flats twee jaar uitgesteld: ‘Ze zijn tochtig, maar nog bewoonbaar’. De flats (vier stuks) moeten gesloopt worden, omdat ze niet aan de veiligheidsnormen voldoen in dit door aardbevingen geteisterde gebied. De flats zijn dus niet alleen tochtig, maar ook onveilig. Gelukkig zijn ze nog wel bewoonbaar!

Zie hier een typisch voorbeeld van hoe er met onze veiligheid gesold wordt. Er staan in Groningen duizenden kapotte woningen die niet aan de veiligheidsnormen voldoen. Tochtig zijn ze allemaal, ga maar na wat een kou er door al die scheuren heen komt. In die huizen wonen mensen, van groot tot klein van jong tot oud. Al die mensen (een paar uitzonderingen daargelaten) wachten op een veilige woning.

Tot op de dag van vandaag wordt er vrijwel niets voor ze gedaan. Ja, er worden beloften gedaan, her en der wordt er wat gesloopt en herbouwd, een handjevol woningen is versterkt. En dan plots op een winderige dag in 2022 ploft er bij de Delfzijlers een brief op de deurmat: “U moet nog twee jaar in uw tochtige, onveilige, maar bewoonbare huis wonen. Die tocht moet u maar voor lief nemen, stop maar wat pur in de scheuren en kieren. Een prettig leven verder”. De eerste zin is waar, de rest zou waar kunnen zijn.

Het begrip ‘bewoonbaar’ wordt in Groningen tot het uiterste opgerekt.