Ik heb deze schoffering niet aan zien komen

Met droge ogen liet Rutte ons deze week in het debat over de parlementaire enquête gaswinning weten dat onze ellende niets anders is dan nevenschade. Oftewel: niet noemenswaardig, bijzaak, peanuts, verwaarloosbaar, het verder niet over hebben. Voorop staat dat de gaswinning Nederland ongekende rijkdom heeft gebracht. Daar gaat het om in de ogen van Rutte en daar doen 1.615 aardbevingen, 267.466 schademeldingen, 11.880 onveilige en 7.289 misschien onveilige adressen en veel, heel veel Groningers met stress en gezondheidsklachten niets aan af. Ik heb deze schoffering niet aan zien komen.

Hoe diep kan een premier zinken. Hoe bestaat het dat de coalitie hem ermee weg laat komen. Hoe kan het dat politiek lijfsbehoud vóór het lijfsbehoud van burgers gaat. Ooit schreef ik dat we in Groningen vogelvrij zijn, want zo voelde het toen. Nu blijkt dat echt het geval te zijn. Wij, burgers van Nederland, doen er niet toe. En dat geldt niet alleen voor ons, Groningers, maar ook voor de mensen die bij Tata Steel wonen, ook voor de gedupeerden van de kindertoeslagaffaire, ook voor de mensen die Parkinson krijgen van landbouwgif dat nog steeds niet verboden is, ook voor…

Mijn onveilige huis. Nevenschade?

We doen er niet toe, het ging en gaat niet om ons. Hoe moeten we met deze wetenschap verder met onze gescheurde, getraumatiseerde en vergiftigde levens. Hoe moet ik verder nu al mijn slapeloze nachten, stress en lichamelijke klachten die ik gehad heb niets meer waren dan nevenschade? Verwaarloosbaar, niet meer over hebben. Maar wat Rutte kan, kan ik niet. Ik móet het erover hebben, want voor mij was het jarenlang hoofdzaak, werd mijn leven erdoor bepaald. Nu is dat gelukkig minder, maar dat is voor veel anderen nog niet het geval. Die zitten nog jaren in de ellende, want het moet nog maar blijken of die 50 maatregelen voor Groningen tot een versnelling leiden of landbouwgif eindelijk verboden wordt en wanneer Tata Steel dichtgaat.

Je eigen burgers zien als sta in de weg, wier levens je mag ruïneren, zonder dat je daarvoor afgestraft wordt. Dat is de premier waarmee we het al 13 jaar moeten doen. Wie verlost ons van deze man, wie maakt hem tot bijzaak. Wat mij betreft komt Rutte Groningen nooit meer in.

Trouwens: als er alleen sprake is van nevenschade is er dan eigenlijk nog wel sprake van een ereschuld?

Dit is echt mijn allerlaatste aardbevingsblog, ik moest dit nog even kwijt. Gelukkig heb ik nog wel een escape: als ik het echt niet meer hou kan ik uitwijken naar mijn Groningerblog. Maar alleen als ik het echt niet meer hou.

Zonder hoop geen perspectief

En opeens blijkt dit mijn laatste blog te zijn. Ik wist dat ie eraan zat te komen, maar wist niet wanneer. Zou ik doorschrijven tot de gaskraan definitief dicht is of totdat alle huizen schadevrij zijn of al onze wonden geheeld? Ik had geen idee.

Eigenlijk is er nooit een goed moment om te stoppen, want het verhaal van Groningen en het Gas kent geen happy end. In elk geval niet in mijn tijd van leven. En dat zou toch het fijnste zijn om mee af te sluiten. Maar ik ben mijn hoop daarop verloren na al het geneuzel en getreuzel van het kabinet, de voorbarige miljardenclaims van de provinciale bestuurders en het totale gebrek aan besef bij lokale bestuurders dat ze hun bewoners in de steek gelaten hebben.

Als zelfs een parlementaire enquête geen nieuw perspectief biedt, waar moet je dan nog op hopen? Ik weet het niet meer en dat maakt me moedeloos. En van moedeloosheid heb ik mijn buik meer dan vol. Uit lijfsbehoud moet ik mijn blik gaan verleggen en me meer richten op de leuke dingen in het leven.

Ik heb wel getwijfeld of ik als ik stop mijn mede-gedupeerden niet in de steek laat. Ik weet dat mijn blogs van betekenis zijn geweest, dat ze troost, steun en (h)erkenning hebben gegeven. De vele reacties die ik van lezers heb gehad hebben mij op mijn beurt op de been gehouden. Wat ik schreef deed ertoe en dat gaf me de kracht om de strijd om gerechtigheid aan te gaan. Ik hoop dat het andersom ook zo gewerkt heeft.

Ik stop met pijn in mijn hart en tranen in mijn ogen over al het leed dat ons is aangedaan en nog aangedaan wordt. “Groningers hebben altijd gelijk gehad”, zei staatssecretaris Vijlbrief in reactie op het eindrapport. Maar hij vergat erbij te zeggen dat gelijk hebben niet hetzelfde is als gelijk krijgen. En dat zijn we nu opnieuw aan den lijve aan het ondervinden.

Zonder perspectief is er geen hoop voor Groningen. En zonder hoop heb ik geen woorden meer.

Voor de ‘witte raven

Ons leed moet gezien worden

‘We staan hier met de pet in de hand. We kunnen al het leed uit het verleden niet wegnemen. (…) Maar we zijn wel van plan het anders te gaan doen’.

Woorden van premier Rutte bij de kabinetsreactie in Garmerwolde. Dat is makkelijke praat, dacht ik toen ik het hoorde. Pleister erop en klaar. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Leed is niet zomaar vergeten en vergeven. Leed heeft aandacht nodig, een uitlaatklep, het moet benoemd en getoond worden en er moet naar geluisterd worden. Wat Rutte probeert te doen is wegkijken van de rampzalige ervaringen van de gedupeerden van de gaswinning. Slappe excuses maken en dooorrr…

We moeten ons niet door Rutte in de luren laten leggen. We moeten ons leed serieus nemen, het er met elkaar over hebben en een manier vinden om het te verwerken. We kunnen daarbij een voorbeeld nemen aan Rotterdam, waar een toneelvoorstelling is gemaakt over de toeslagenaffaire gemaakt op basis van verhalen van gedupeerden. Het stuk bestaat uit de woorden en zinnen van de getroffenen zelf, het gaat over hún leed in hún woorden. Wekelijks hebben lotgenoten hun ervaringen gedeeld en op basis daarvan is een stuk gemaakt: Verloren onschuld.

De vorm is al voor ons bedacht, het hoeft alleen nog uitgevoerd te worden. Er is in Groningen genoeg (creatieve) power om onze eigen voorstelling te maken. Ons leed mag niet onder het tapijt geschoffeld worden, maar moet zichtbaar gemaakt, getoond op een podium zodat het voor iedereen te zien is. Of Rutte dat nou leuk vindt of niet.

Lees hier de recensie van Verloren Onschuld in de Volkskrant.

Kabinet schuift Groningen door

Eerst beknibbelt het kabinet op de miljarden die betaald moeten worden ter compensatie van het jarenlange leed dat ons moedwillig berokkend is. Ik laat de schade- en versterkingskosten even buiten beschouwing. Vervolgens blijken die miljarden niet op de plank te liggen, maar moeten ze door komende kabinetten bij elkaar gescharreld worden. En zijn ze daarmee voor kosten van komende generaties. De Raad van State merkt hierover op: “Kabinet stuurt te dicht langs de vangrail”.

Dit brokkenkabinet (kindertoeslagcrisis, klimaatcrisis, stikstofcrisis, asielcrisis, watercrisis, gaswinningscrisis) neemt echt nergens verantwoordelijkheid voor. Als je weet dat er 363 miljard euro verdiend is aan het aardgas en dat in 2022 door de Staat, Shell en ExxonMobil bovendien exorbitante bedragen (minstens 80 miljard) verdiend zijn aan de energiecrisis, dan reserveer je toch geld voor het herstel van de schade die je aangericht hebt?

Voor Groningen betekent dit dat er nog decennia lang gesoebat zal worden over de kosten voor schadeherstel/versterking en over de hoogte van de ereschuld. Wat we nodig hebben na de jarenlange onzekerheid en onveiligheid is duidelijkheid. Weten waar we aan toe zijn, weten dat er voldoende geld (en aandacht…) is om onze huizen en onze levens weer op orde krijgen, zodat de komende generaties onbelast weer kunnen genieten van het prachtige Groningen, de provincie ‘waar niets boven gaat’.

De Macht is bang

Ik ben nog nooit zo dicht bij de Macht geweest als afgelopen dinsdag in Garmerwolde. Ik had hem kunnen aanraken, ik had hem kunnen laten struikelen. Maar dat deed ik niet, ik wou zien hoe de Macht zich gedraagt als hij in een penibele situatie zit. In Groningen in een zaal met gedupeerden van de gaswinning, die onder zijn leiding is uitgelopen op een ramp.

De Macht was gespannen en afstandelijk. Zonder expressie op zijn gezicht praatte hij in hoog tempo en in staccato. Hij maakte excuses voor ‘de machine van de gaswinning die maar door denderde’. Wat hij ermee bedoelde was niet duidelijk, wel dat het niet over zijn wanbeleid ging. De Macht doet immers ook heel veel dingen goed. Hij hield de touwtjes strak in handen. Geen verrassingen vandaag, geen emotionele gedupeerden alsjeblieft. Alles onder controle, beveiligers in de buurt, vluchtauto voor de deur.

Ik zag een bange Macht. Bang om door de mand te vallen en met de billen bloot te moeten. Bang voor de woede van de Groningers. Bang om het Torentje te moeten verlaten en weer een gewone burger te worden. Iemand die vertrapt kan worden. Als een Groninger wiens belangen jarenlang genegeerd zijn. Zonder genoegdoening, zonder gerechtigheid, zonder perspectief.

Iemand zoals ik.